حشره ساس BUG چیست ؟
این راسته دارای خانواده ها و گونه های متعددی است.بسیاری از این حشرات که در فارسی به نام سن خوانده می شوند، آفات گیاهان زراعی و باغی بوده و گونه معروف سن گندم که از آفات مهم گندم و جو در کشور ایران است، جزء همین راسته می باشد. تعداد زیادی از این حشرات نیز شکارچی و حشره خوار هستند. دو خانواده از ساس ها دارای انواع مهم از نظر پزشکی و بهداشتی هستند که به اختصار راجع به آنها بحث می شود.
ساس های تختخواب Bed bugs خانواده Cimicidea
دو گونه از این خانواده به نام ساس تختخواب معروف هستند. گونه اول به نام cimex lectularius دارای پراکندگی وسیعی در مناطق معتدله و سردسیر است و گونه دوم به نام c.hemipterus به ساس هندی یا ساس مناطق حاره معروف است.
(مختص مناطق حاره و گرمسیر مانند مناطق جنوب ایران) این دو گونه از نظر مرفولوژی و بیولوژی بسیار مشابه هستند.
حشراتی هستند به رنگ نارنجی تا قهوه ای که در سطح پشتی شکم پهن بوده و پهلوهای باریکی دارند.در قسمت سر دارای یک جفت شاخک چهاربندی باریک و یک جفت چشم مرکب برجسته هستند. قطعات دهانی از تیپ زننده و شامل یک خرطوم بلند و مفصلی و حاوی چهار آرواره ی سوزنی شکل در جلوی سر بوده که تا زیر سینه امتداد پیدا می کند.بند اول سینه بخصوص در سطح پشتی رشد زیادی دارد. و تا حدی دو طرف سر را می پوشاند. بندهای دوم و سوم سینه کوچکترند.
آیا ساس بال دارد ؟ در این حشرات بال وجود ندارد و تنها دو زایده فلس مانند ظریف و غشایی که آثار بالهای حشره است در پشت سینه وجود دارد. شکم بیضی و دارای 8 بند مشخص و ساده است که در ساس نر باریکتر و در ساس ماده پهن تر است. انتهای شکم نرها مجهز به یک عضو تناسلی خمیده penis و نسبتاً باریک است. در سطح شکم ساس ماده یک شیار کوچک و برآمده در سمت چپ بند چهارم شکم وجود دارد. که محل دریافت و نگهداری اسپرم است و اندام برلس نام دارد.
ب- بیولوژی (ویژگی ها و رفتار ساس ):
این ساس ها از نظر بیولوژی دارای دگردیسی ساده بوده و در تمام مراحل زندگی خونخوار هستند. ساس ها حشراتی شب فعال nucturnal بوده و روزها در محل هایی مثل درز وسایل چوبی ، پشت قاب عکسها ، شکاف دیوارها و کاغذ دیواری و لابه لای رختخوابها مخفی می شوند. با تاریک شدن محل از مخفیگاه خود خارج و به کمک عواملی مثل بوی میزبان و co2 ناشی از تنفس به سمت انسان جلب و در سطح بدن مستقر شده و اقدام به خونخواری می کنند. و این عوامل دلیلی بر این هستند که ساس در خانه ممکن است فقط به یک نفر حمله کند.
ساس به ندرت روی پوست برهنه قرار گرفته و غالباً خونخواری خود را از روی لباس یا ملافه انجام می دهد.مشاهده لکه تیره مدفوع ساس روی لباس و ملافه از علایم ساس است.مدت خونخواری 10 تا 15 دقیقه بوده و معمولاً در این مدت یا ناراحتی چندانی احساس نمی شود ولی کمی پس از ترک بدن، محل گزش ملتهب و شدیداً خارش دار خواهد شد.
ساس ها چند برابر وزن بدن خود خون می خورند ، سپس میزبان را ترک کرده و مجدداً مخفی می شوند. نمف ساس برای هر بار پوست اندازی حداقل به یک نوبت خونخواری نیاز دارد. ساس های ماده تخمهای خود را به تعداد زیاد در محل اختفای خود قرار می دهند. تخمها در شرایط مناسب پس از یک تا دو هفته باز می شوند. دوره نمفی که شامل پنج مرحله است چند ماه طول می کشد. ساسها مقاومت زیادی به گرسنگی داشته و بدون خونخواری ماهها زنده می مانند. در صورت عدم دسترسی به انسان، ساس از حیوانات اهلی، جوندگان و پرندگان اهلی نیز خونخواری می کنند ولی در شرایط عادی همیشه انسان را جهت خونخواری ترجیح می دهند.